اگر با بازار سرمایه آشنایی داشته باشید احتمالا تا به حال اصطلاح افزایش سرمایه را شنیده‌اید، در این مقاله قصد داریم در رابطه با افزایش سرمایه و علل انجام آن بپردازیم.
در ابتدا لازم است بدانید هر شرکتی در بدو تاسیس و در زمان ثبت شرکت، ابتدا باید میزان مشخصی سرمایه را به عنوان سرمایه اولیه به ثبت رساند که این سرمایه در ابتدا تماما توسط سهامداران شرکت فراهم میشود.
اما ممکن است شرکت‌ها در گذر زمان به منظور توسعه فعالیت های خود و حفظ توان رقابتی شرکت، سرمایه اولیه خود را افزایش دهند تا به این منظور برای پروژه های خود تامین مالی انجام دهند.
به طور کلی افزایش سرمایه در شرکت‌ها برای اهداف متفاوتی مانند بهبود اصلاح ساختار مالی شرکت‌ها، توسعه پروژه و طرح‌های شرکت از جمله موارد استفاده از افزایش می‌باشد. در ادامه با انواع روش‌های افزایش سرمایه و فرایند انجام آن آشنا خواهید شد.
مراحل انجام افزایش سرمایه
اگر شرکتی قصد افزایش سرمایه داشته باشد ابتدا باید مراحلی را طی کند که در ادامه با آن آشنا خواهید شد.
مرحله اول
ابتدا هیئت مدیره با توجه به نیاز مالی و برنامه‌های آتی شرکت، رقمی پیشنهادی برای افزایش سرمایه ارائه می‌دهد که این اطلاعیه را می توانید در کدال در بخش اطلاعیه ها و گزارش توجیهی را در فایل پیوست اطلاعیه مشاهده کنید.
مرحله دوم
بعد از پیشنهاد هیئت مدیره شرکت و انتشار اطلاعیه در کدال، بازرس و حسابرس گزارش توجیهی را مورد بررسی قرار می‌دهند و بعد از تایید مدارک و مستندات سپس اطلاعیه ای را در این باره منتشر خواهند کرد و در رابطه با لزوم انجام و عدم انجام افزایش سرمایه اظهار نظر خواهند کرد که این اطلاعیه توسط سازمان بورس و اوراق بهادار مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
مرحله سوم
بعد از تایید سازمان بورس، اطلاعیه صدور مجوز افزایش سرمایه در سایت کدال قرار می گیرد. مجوز صادره از سازمان تنها 60 روز اعتبار دارد و شرکت موظف است قبل از اتمام مهلت قانونی، جلسه مجمع را تشکیل دهد.
مرحله چهارم
در این مرحله شرکت اطلاعیه ای در خصوص دعوت سهامداران به مجمع فوق‌العاده منتشر خواهد کرد. این اطلاعیه در سایت کدال در قسمت اطلاعیه ها قابل مشاهده است. این جلسه با هدف نظرخواهی از سهامداران در رابطه با افزایش سرمایه تشکیل خواهد شد. علت این امر این است که افزایش سرمایه علاوه بر تایید سازمان به تایید سهامداران نیز باید برسد. این تصمیمات در قالب گزارش در سایت کدال در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
مرحله پنجم
بعد از انجام فرایندهای مرتبط با افزایش سرمایه، اطلاعیه انجام آن در کدال قرار می‌گیرد. شرکت ها موظفند تا مهلت معین افزایش سرمایه را در “مرجع ثبت شرکت ها” به ثبت برسانند.
به طور کلی چهار روش برای افزایش سرمایه شرکت ها وجود دارد که در ادامه با هریک از آن ها آشنا خواهید شد. اطلاعاتی این گزارش عبارتند از محل و زمان برگزاری مجمع، حاضرین در جلسه، زمان بندی افزایش سرمایه و دیگر اطلاعات مرتبط با مجمع.
انواع روش‌های افزایش سرمایه
- از محل اندوخته یا انباشته
- از طریق آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
- از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
- به روش صرف سهام
افزایش سرمایه از محل اندوخته یا سود انباشته
در انتهای هر سال مالی و در مجمع عمومی سهامداران، سود(زیان) خالص شرکت ها مشخص خواهد شد و در این مجمع در رابطه با میزان تقسیم سود شرکت تصمیم گیری خواهد شد.
طبق قانون تجارت، شرکت ها موظفند هر ساله درصدی از سود شرکت را نزد خود نگه داری کنند که این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی منعکس خواهد شد. در مواقعی که شرکت ها از سود انباشته مناسبی برخوردار باشند می‌توانند از این محل سرمایه خود را افزایش و نسبت به تامین مالی اقدام کنند.
نکاتی که در این نوع افزایش سرمایه باید به آن توجه شود آن است که در این روش منابع پولی جدیدی وارد شرکت نخواهد شد زیرا سهامداران از این بابت وجهی به شرکت پرداخت نمی‌کنند. همچنین بعد از انجام افزایش سرمایه درصد مالکیت سهامداران ثابت خواهد ماند به این صورت که تعداد سهام سهامداران افزایش و به دنبال آن قیمت هر سهم نسبت به قبل از افزایش سرمایه، کم خواهد شد.
به تعداد سهامی که در این روش به طور رایگان به پرتفوی سهامداران اضافه خواهد شد، سهام جایزه گفته می شود.
برای درک بهتر فرض کنید شرکتی اقدام به افزایش سرمایه صد درصدی از محل سود انباشته می‌کند در این صورت قیمت تئوریک سهم نصف قیمت سهم،قبل از افزایش سرمایه خواهد بود و تعداد سهم نیز دو برابر خواهد شد .
از طریق آورده‌های نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
یکی دیگر از روش های تامین مالی برای شرکت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران است. این روش برخلاف روش قبلی (از محل اندوخته یا سود انباشته) با جذب نقدینگی همراه است. در این روش همه افراد امکان مشارکت در افزایش سرمایه را خواهند داشت، با این تفاوت که سهامداران فعلی نسبت به سایر افراد حق امتیاز ویژه ای برای شرکت در افزایش سرمایه دارند که به آن حق تقدم گفته میشود.
به عبارتی حق تقدم برگه ایست که شرکت منتشر خواهد کرد و سهامداران متناسب با درصد مالکیت و تعداد سهام خود قادر به خرید این برگه هستند. تعداد حق تقدم اختصاص داده شده به سبد سهامداران مطابق با فرمول زیر است:
به طور معمول مهلت استفاده از حق تقدم دو ماه است و نماد حق تقدم همانند نماد اصلی سهم است با این تفاوت که به اول نماد حرف ح اضافه خواهد شد. به عنوان مثال نماد شرکت کالسیمین، فاسمین و نماد حق تقدم آن ح فاسمین خوانده میشود.
حالت های استفاده از حق تقدم
- واریز مبلغ اسمی به ازای هر سهم به میزان 1000 ریال به حساب شرکت و تبدیل حق تقدم به سهم عادی
- خرید و فروش برگه حق تقدم در بازار
- عدم استفاده از حق تقدم
سرمایه‌گذاران قادرند حق تقدم ها را در بازار به فروش رسانند. همچنین اگر حق تقدم‌ها نه در بازار فروخته شود و نه مبلغی به ازای آن به حساب شرکت واریز شود، حق تقدم استفاده نشده است. در این صورت شرکت به صورت حراج حق تقدم ها را به فروش رسانده و مبلغ دریافتی را به حساب سرمایه گذار واریز خواهد کرد.
به طور کلی افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی و مطالبات حال‌شده به دلیل ورود سرمایه به شرکت جذاب است. شرکت ها از این طریق قادر به تسریع روند برنامه های توسعه خود هستند.
از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
در اصول حسابداری ارزش هر دارایی به قیمت خرید دارایی ثبت خواهد شد. شرکت‌ها می‌توانند با توجه به تورم و بالا رفتن ارزش دارایی‌های خود، سرمایه خود را از محل تجدید ارزیابی دارایی ها افزایش دهند.
در این نوع از افزایش سرمایه، نقدینگی به شرکت تزریق نخواهد شد و صرفا یک ثبت حسابداری در ترازنامه اتفاق می افتد. درصد مالکیت سهامداران نیز تغییری نخواهد کرد و فرایند از طریق افزایش تعداد سهام و کاهش قیمت آن بعد از افزایش سرمایه صورت می گیرد.
معمولا شرکت هایی که مشمول ماده 141 قانون تجارت می شوند از این روش برای افزایش سرمایه استفاده می کنند.
افزایش سرمایه از محل صرف سهام
از دیگر روش های افزایش سرمایه افزایش، افزایش سرمایه از محل صرف سهام است در این روش سهام جدید از طریق
پذیره نویسی به قیمتی بالاتر از قیمت اسمی به فروش می رسد. مابه التفاوت این مبلغ به حساب اندوخته منتقل و یا به صورت سهام جایزه به پرتفوی سهامداران تخصیص داده میشود.
به طور کلی افزایش سرمایه از طریق صرف سهام به دو صورت سلب حق تقدم و بدون سلب حق تقدم است که تفاوت این دو روش در آن است که در افزایش سرمایه از محل بدون سلب حق تقدم، سهامداران فعلی برای شرکت در افزایش سرمایه الویت دارند اما در روش سلب حق تقدم سهامداران فعلی الویتی نسبت به سایر افراد ندارند و سهام جدید از طریق پذیره نویسی در بازار به فروش می‌رسد.
از مزایای افزایش سرمایه از طریق صرف سهام می‌توان به ورود منابع جدید به شرکت اشاره کرد. همچنین افزایش سرمایه از طریق صرف سهم را می توان یک منبع مالی با ثبات تلقی کرد زیرا شرکت دغدغه ای برای بازپرداخت آن نخواهد داشت.
